Wanneer de bewoners van het voormalige veengebied zich afvragen, hoe het landschap er voor de vervening heeft uitgezien kunnen ze een kijkje gaan nemen in de Engbertsdijksvenen. Vanaf zo’n 8000 jaar tot slechts ca. 150 jaar geleden was het hier een ondoordringbare streek, slechts toegankelijk via verhogingen in het landschap (haren) of via knuppelpaden in het moeras. Het resultaat van die langzame groei tot een metersdik veenpakket werd in slechts enkele jaren afgegraven om als turf, dus als brandstof, te dienen.
De van oudsher agrarische gemeenschappen van Den Ham en Vriezenveen lagen aan de rand van dit enorme veengebied en vormden lang met de pioniers van het klooster van Sibculo de enige bewoning. Totdat de kanalen werden gegraven om het gebied te ontsluiten. Toen streken de veenarbeiders hier neer, soms van nabij maar velen uit andere delen van het land, met name uit het noorden. Ook zij moesten wonen, waardoor er nieuwe gemeenschappen ontstonden die langzamerhand uitgroeiden tot geheel nieuwe dorpen: Vroomshoop, Westerhaar-Vriezenveensewijk, Kloosterhaar, de Pollen.
Het oude veenlandschap heeft in betrekkelijk korte tijd een enorme metamorfose ondergaan en is veranderd in landbouwgebied. De sporen van het turfgraven zijn behoorlijk uitgewist. Alleen het Overijssels kanaal wordt nog voor scheepvaart gebruikt, de rest van de toen zo essentiële waterwegen zijn nog slechts als recreatief viswater interessant en de meeste zijwijken – ooit prachtige natuur – zijn gedempt.
