Den Ham wordt in 1333 voor het eerst genoemd (als parochie) in een leenakte van de heer van Egede. Het middelpunt van het oude esdorp is de brink, met daarnaast het oudste bouwwerk: de in gotische stijl gebouwde toren van de Nederlands Hervormde kerk (oorspronkelijk middeleeuws en katholiek, gebouwd tussen ongeveer 1325 en 1425). Landbouw en veeteelt vormden tot diep in de 19e eeuw het hoofdmiddel van bestaan. 

Voor 1811 behoorde Den Ham tot het schoutambt Ommen, het rond de stad Ommen gelegen platteland dat destijds ook Avereest en Den Ham omvatte. Dat Den Ham een belangrijke kern in het schoutambt was blijkt uit het feit dat er na 1685 ook wel van het schoutambt Ommen en Den Ham wordt gesproken. Bij de introductie van de Franse bestuursorganisatie in 1811 werd Den Ham van het schoutambt Ommen gescheiden en een afzonderlijke gemeente.

Tegenwoordig is het merendeel van de bevolking van (behoudend) protestantse signatuur. Rond 1500 waren er veel reizigers die in de herbergen van Den Ham het nodige kwamen drinken als ze op doorreis waren naar Duitsland. In de regio sprak men destijds van „Goddeloos Den Ham” (’n Goddelozen Ham) en deze term wordt gekscherend nog weleens gebruikt, zonder dat dit iets te maken heeft met het huidige kerkelijke klimaat.

Toen de gemeente samenging met Vriezenveen stond in Den Ham een klein gemeentehuis. Het grotere gemeentehuis van de gemeente Twenterand stond in Vriezenveen. Op 30 mei 2008 is het gemeentehuis in Vriezenveen vergroot en is het gemeentehuis in Den Ham gesloten.